“Điều cốt lõi vẫn là phải chăm sóc tốt nền bóng đá của mình. Khi đó, dù có 100 suất hay 1 suất dự World Cup, ĐTVN cũng luôn sẵn sàng cạnh tranh”, chuyên gia Richard Harcus chia sẻ.
Lời tòa soạn: 6 tháng, 10 trận đấu, 10 trải nghiệm lịch sử, đội tuyển Việt Nam đã mang đến cho NHM đủ những cung bậc cảm xúc. Từ tiếc nuối, buồn bã, chán nản, cho đến những khoảnh khắc vỡ òa đầy hạnh phúc và tự hào. Tất cả mang đến một trải nghiệm khó quên cho bóng đá Việt Nam với lần đầu tiên lọt vào vòng loại cuối World Cup.
Đã có những thời điểm, đội tuyển Việt Nam phải chịu rất nhiều áp lực bởi chuỗi trận thua kéo dài, còn HLV Park Hang-seo phải thốt lên rằng “chưa bao giờ tôi thấy kiếm 1 điểm khó đến thế”. Nhưng rồi với tinh thần Việt Nam, Quang Hải và đồng đội đã cùng nhau quyết tâm, cố gắng nhiều hơn qua mỗi trận, nỗ lực vượt qua những khó khăn, thử thách để mang tới niềm vui cho NHM.
Chúng ta sẽ không bao giờ quên, sẽ còn kể cho những thế hệ sau nghe nhiều lần nữa về chiến thắng tưng bừng trước đội tuyển Trung Quốc vào tối Mồng Một Tết, về trận hòa quả cảm ngay trên đất Nhật Bản trong tình thế sứt mẻ lực lượng nghiêm trọng vì chấn thương, vì dịch Covid-19. Tất cả đều đã trở thành những dấu mốc lịch sử.
Trò chuyện với chúng tôi về hành trình lịch sử của đội tuyển Việt Nam, chuyên gia Đoàn Minh Xương mở đầu bằng lời khen dành cho thầy trò HLV Park Hang-seo khi xuất sắc cầm hòa Nhật Bản, đội bóng hàng châu Á. Ông chia sẻ:
“Rõ ràng việc đội tuyển Việt Nam hòa Nhật Bản 1-1 là kết quả bất ngờ và khiến người hâm mộ rất vui mừng. Có nhiều yếu tố cả chủ quan lẫn khách quan để dẫn đến tỉ số này, tuy nhiên cá nhân tôi đánh giá rất cao tinh thần tận hiến của đội tuyển Việt Nam.
Đá với một đối thủ mạnh hơn hẳn, lại phải làm khách, nhưng với tinh thần nỗ lực, đấu pháp hợp lý, biết tận dụng cơ hội và một chút may mắn đã giúp tuyển Việt Nam có được kết quả hòa. Đây là điều đáng khen.
Còn tất nhiên về chuyên môn giữa đội mình và Nhật Bản vẫn còn khoảng cách rất xa. Mặc dù hòa nhưng không có nghĩa trình độ đội tuyển Việt Nam bằng được họ. Nhìn vào số liệu chuyên môn có thể thấy Việt Nam gần như không có bóng mà đá. Chúng ta tận dụng tốt cơ hội từ quả phạt góc chứ ngoài ra đâu có sút được quả nào. Thậm chí sang hiệp 2, bóng chủ yếu chỉ lăn trên phần sân của đội tuyển Việt Nam”.
Cũng bởi vậy, nhìn tổng quát về hành trình vừa qua của thầy trò ông Park, cựu HLV U20 Việt Nam cho rằng việc giành được 4 điểm sau 10 trận cũng là một thành tích đáng tự hào:
“Đá 10 trận, đội tuyển Việt Nam thắng 1, hòa 1, thua 8. Dĩ nhiên việc có mặt ở vòng loại thứ ba World Cup 2022 đã là lịch sử rồi với bóng đá Việt Nam rồi. Việc đội có được một trận thắng và một trận hòa cũng là lịch sử. Điều đó nói lên sự nỗ lực và tinh thần thi đấu không bỏ cuộc của đội tuyển Việt Nam, dù rằng giữa chúng ta và các đội bóng hàng đầu châu lục vẫn còn khoảng cách.
Đồng thời khoảng cách này cũng chỉ ra rằng bóng đá Việt Nam cần được quan tâm, đầu tư hơn nữa thì mới có thể tiến xa được. Khi đó chúng ta mới theo kịp được những đội bóng tốp đầu châu Á”.
Trong khi đó, chuyên gia bóng đá người Scotland, ông Richard Harcus, chia sẻ vô cùng tự hào vì những gì mà ĐTQG nơi mình đang sinh sống làm được. Tuy nhiên, ông cũng có những tiếc nuối lớn:
“Để nói về hành trình của đội tuyển Việt Nam ở chiến dịch vừa rồi, tôi có 3 cảm nhận. Đầu tiên là niềm tự hào rất lớn. Tôi tự hào vì đất nước mà mình đang sinh sống, tự hào về cách mà các cầu thủ đã cố gắng, tự hào khi tuyển Việt Nam hòa Nhật Bản và đặc biệt là đánh bại đội Trung Quốc một cách tâm phục khẩu phục.
Nhưng đi cùng với đó cũng là một chút buồn. Tất cả đáng ra có thể làm tốt hơn, tuy nhiên lại có những sai lầm đáng tiếc xảy đến. Điều đó dẫn đến kết quả là đội tuyển Việt Nam không thể vượt qua vòng loại.
Và điều này khiến tôi cảm thấy tiếc nuối. Tôi tiếc vì đội đã đi được xa đến mức này nhưng không thể chạm được tới vạch đích. Tôi lo rằng VFF có thể sẽ không xây dựng được một báo cáo đầy đủ, chuyên sâu, chi tiết và quan trọng về việc vì sao đội tuyển Việt Nam không thể vượt qua vòng loại World Cup và làm thế nào để họ có cơ hội tốt hơn trong tương lai”.
Khép lại chiến dịch vòng loại World Cup 2022 với những trải nghiệm quý giá, NHM Việt Nam kỳ vọng đây sẽ là nền tảng để bóng đá nước nhà có thể tạo được dấu ấn lớn hơn trong tương lai. Sự kỳ vọng này càng được nhắc đến nhiều hơn khi ở kỳ World Cup tiếp theo, FIFA mở rộng quy mô từ 32 lên thành 48 đội, qua đó giúp châu Á được tăng từ 4,5 suất lên 8 suất.
Với kinh nghiệm của một người đã có hàng chục năm lăn lộn cùng trái bóng, hiểu rõ những tồn tại của bóng đá Việt Nam, chuyên gia Đoàn Minh Xương chỉ ra các vấn đề mấu chốt:
“Để đạt được mục tiêu đó cần nhìn nhận vào bản chất vấn đề. Đầu tiên, chắc chắn cần phải tìm kiếm những nhân tố mới để bổ sung vào đội tuyển Việt Nam trong giai đoạn tới. Đó là điều bắt buộc và đã trở thành quy luật rồi.
Đội tuyển Việt Nam cần có thêm nhiều cái tên mới hơn. Phải như thế mới tạo ra được sự cạnh tranh trong đội. Mà muốn có nhân tố mới thì buộc giải V.League phải được tổ chức tốt. Không còn con đường nào khác cả.
World Cup là cuộc chiến đường dài, từ vòng loại thứ nhất, thứ hai rồi mới đến vòng loại thứ ba. Vậy nên làm thế nào để có được một lực lượng dày, có phong độ tốt không hề đơn giản. Điều này đòi hỏi VFF, VPF và các CLB phải ngồi lại với nhau, bởi chúng ta đã có quá nhiều bài học khi dừng giải VĐQG lại như vừa qua.
Dừng giải VĐQG để tập trung cho đội tuyển là sai. V.League phải đá, các đội phải được thi đấu thường xuyên, giải có chất lượng chuyên môn cao thì mới tìm ra được nhân tố mới chứ? Bóng đá thế giới chỉ khi nào đến FIFA Days mới tập trung đội tuyển, còn đâu thì cầu thủ chơi ở CLB. Chính giải VĐQG mới là nền tảng để xây dựng ĐTQG. Không có giải VĐQG tốt thì đừng mong có một ĐTQG tốt.
Việc Hồ Tấn Tài hay Tuấn Hải bây giờ có được vị trí chính thức là điều đáng mừng cho đội tuyển Việt Nam, nhưng tôi nghĩ như thế vẫn là quá ít. Cần phải có thêm nhiều nhân tố mới hơn nữa.
Và đừng quên rằng lứa cầu thủ hiện tại mà đội tuyển Việt Nam sở hữu rất tài năng nhưng có thể trong vòng 2 năm tới sẽ xảy ra sự rơi rụng. Vì thế phải có lực lượng kế thừa.
Hi vọng sau năm 2022, tới khi dự Asian Cup 2023 sẽ là một đội tuyển Việt Nam với nhiều gương mặt mới có chất lượng chuyên môn cao. Lúc đó ta mới nói đến những trận đấu ở vòng loại World Cup 2026 được.
Nói chung những bước tiến phải từ từ, đòi hỏi sự tính toán, đầu tư có hệ thống. Không chỉ quan tâm đến ĐTQG hiện nay mà còn phải nhắc tới đội U23, U19, U17 nữa. Cần có kế hoạch dài hơn trong 3 năm tới để có được một đội tuyển mạnh khi bước vào vòng loại World Cup 2026″.
Cũng có chung quan điểm về việc V.League phải là nền tảng chứ không nên để nó phải “hi sinh” vì các cấp ĐTQG, chuyên gia Richard Harcus nhìn nhận sự việc từ góc độ của một tuyển trạch viên đã có nhiều năm làm công tác xây dựng, định hướng phát triển bóng đá trẻ ở nhiều quốc gia trên thế giới. Ông nhắc tới câu chuyện V.League 2022 phải dừng tới 4 tháng như một ví dụ:
“Liệu thành tích vừa rồi có giúp thúc đẩy sự phát triển của bóng đá Việt Nam hay không? Rất buồn, nhưng tôi e là không. Tôi hi vọng mình sai. Nhưng nói thật, tôi đã hiểu nhiều về bóng đá Việt Nam, đã tham dự rất nhiều cuộc họp, thấy được cách nghĩ của nhiều người và mọi thứ không tích cực cho lắm. Quan trọng là họ phải biết lắng nghe những lời chỉ trích và rút kinh nghiệm.
Tôi ví dụ với bóng đá Đức. Họ chấp nhận phá đi cấu trúc phát triển vốn có, thừa nhận rằng mình đã làm sai và xây dựng lại từ gốc. 10 năm sau, Đức vô địch World Cup. Điều này liệu có xảy ra với bóng đá Việt Nam? Thật khó để đánh giá, nhưng tôi hi vọng sẽ có gì đó thay đổi.
Hãy xem Thái Lan như một ví dụ gần gũi hơn với chúng ta. Mano Polking là một HLV giỏi và nhận được sự ủng hộ tuyệt đối từ Liên đoàn bóng đá Thái Lan. Hiện nay việc phát triển thế hệ kế cận của bóng đá Thái Lan không thực sự tốt, nhưng họ đang nỗ lực để cải thiện điều này. Thai League ngày càng hấp dẫn hơn, và đừng bao giờ mơ đến việc họ dừng giải VĐQG để “giúp đỡ”, nhường chỗ cho các đội tuyển trẻ tập trung”.
“Việc dừng giải VĐQG 4 tháng như vậy không giải quyết vấn đề gì mà chỉ khiến nảy sinh thêm vấn đề khác. Tôi chưa từng nghe nơi nào trên thế giới nói về một “giải pháp” như vậy. Nó không có ý nghĩa gì cả”.
Từ những quan điểm trên, chuyên gia Đoàn Minh Xương đưa ra góc nhìn tổng quan hơn sau thành tích lịch sử vừa qua của bóng đá Việt Nam. Vị HLV từng nhiều năm cầm quân ở V.League chỉ thẳng vấn đề cần nhất là TIỀN và cách DÙNG TIỀN:
“Kết quả này là một cú hích cho bóng đá Việt Nam. Vấn đề còn lại là liệu chúng ta có bắt tay vào làm tiếp hay không thôi. Giống như bóng đá nữ, thưởng cho mấy chục tỷ đồng rồi đâu lại vào đấy thì mọi việc vẫn trở về như cũ thôi.
Việt Nam ôm giấc mơ World Cup nhưng tôi nghĩ chỉ mình VFF thì không đủ sức lo nổi. Cần phải có chiến lược, sự đầu tư thỏa đáng của các cấp cao hơn, nếu không thì khó lắm. VFF nếu một năm kiếm được 300-400 tỷ đồng cũng chẳng nghĩa lý gì, bởi muốn bóng đá Việt Nam cất cánh cần con số lớn hơn thế nhiều lần. Nói gì thì nói, muốn làm gì cũng cần nguồn lực tốt, điều kiện cơ sở vật chất tốt, nhân lực giỏi, chế độ cao thì mới đạt được kết quả cao.
Còn nếu chỉ đầu tư ngắn hạn, may ra được một thế hệ cầu thủ tốt hay một HLV phù hợp thì đó chỉ là cách làm hên xui thôi. Phải đầu tư thường xuyên thì may ra mới có cầu thủ giỏi, chứ nếu cứ đợi có cầu thủ giỏi mới đầu tư thì biết đến chừng nào”.
Kết lại vấn đề, chuyên gia Richard Harcus – người từng đại diện cho cựu danh thủ Yaya Toure nhận định thành tích ở vòng loại World Cup vừa rồi chỉ là bước khởi đầu. Bóng đá Việt Nam cần những hoạch định vĩ mô hơn từ VFF và những ban ngành cao hơn để tận dụng cú hích vừa tạo ra.
“Tôi yêu Việt Nam. Tôi đã nói điều này rất nhiều lần và sẽ luôn như vậy. Khi đội tuyển Việt Nam thắng, tôi ăn mừng cùng tất cả. Khi đội tuyển Việt Nam thua, tôi cũng rơi nước mắt như mọi người. Tuy nhiên có những điều phải được nói ra một cách trung thực.
Bạn có biết truyện “Bộ quần áo mới của Hoàng Đế” không? Tôi cảm thấy mọi thứ đang diễn ra như vậy ở bóng đá Việt Nam, nơi người ta không muốn công khai các vấn đề. Nhưng tất nhiên không chỉ ở Việt Nam đâu mà cả bóng đá thế giới cũng vậy. Có nhiều vấn đề đang tồn tại ở các CLB V.League, ở những học viện, trung tâm đào tạo bóng đá, rồi ở VFF, VPF. Cần có những chuyên gia đủ khả năng để nhìn nhận và tìm cách giải quyết vấn đề.
Châu Á sẽ được tăng thêm suất tham dự ở World Cup 2026, điều này giúp người hâm mộ Việt Nam có thêm sự lạc quan. Tuy nhiên tôi nghĩ rằng điều cốt lõi vẫn là việc chúng ta phải chăm sóc tốt cho nền bóng đá của mình. Khi đó dù có 100 suất hay 1 suất dự World Cup thì đội tuyển Việt Nam cũng luôn sẵn sàng để cạnh tranh”.
Ông Harcus kết thúc cuộc trò chuyện với chúng tôi với sự nhấn mạnh: “Tôi cho rằng người Việt Nam có thể tự hào với thành tích vừa rồi, nhưng hãy đòi hỏi nhiều hơn nữa ngay từ bây giờ.
Gần đây tôi có nói chuyện với một cựu ủy viên phụ trách trận đấu của LĐBĐ châu Á. Ông ấy hỏi tôi rằng: “Việt Nam đang là đội bóng tốt nhất ở Đông Nam Á vào thời điểm hiện tại. Điều này là do họ tiến bộ vượt bậc hay những nền bóng đá khác thụt lùi?”.
Tôi cho rằng cả hai ý đều đúng. Nhưng đừng quên rằng hiện nay Thái Lan đang trở lại, Singapore đã thức giấc, Philippines dường như đang đi đúng hướng, còn Indonesia cũng đang tăng cường sức mạnh. Bóng đá Việt Nam cần phải tìm cách để đáp trả lại những động thái từ đối thủ”.
